Q-koorts: vaccin onderzoek

Q-VaxCelerate: een Q-koorts vaccin met minder bijwerkingen

Een nieuw en effectief Q-koorts vaccin zonder nare bijwerkingen, dat is het doel van ons onderzoekproject Q-VaxCelerate. Van 2015 tot 2020 hebben wij samen met een aantal Amerikaanse partners hieraan gewerkt.

De Amerikaanse overheid ziet Q-koorts als een belangrijke bedreiging. Daarom wordt er hard gezocht naar een vaccin voor deze ziekte. Er is wel een vaccin geregistreerd in Australië, maar dat heeft vaak nare bijwerkingen, vooral bij mensen die al Q-koorts hebben gehad. Daarom is dit vaccin ook niet op de markt in Amerika en Europa. Er is dus behoefde aan een nieuw Q-koorts vaccin.

In 2014 heeft Innatoss samen met haar Amerikaanse partners een plan gemaakt om een Q-koorts vaccin met minder bijwerkingen te ontwikkelen op basis van de cellulaire afweerreactie tegen de bacterie. De partners in dit onderzoeksproject waren zowel grote universiteiten (Massachusetts General Hospital, Boston en Colorado State University in de VS, en University of Oxford in GB) als bedrijven (Epivax, VS en Innatoss, NL).

Het Noord-Brabantse dorp Herpen stond centraal in dit internationaal Q-koorts onderzoek om twee belangrijke vragen te beantwoorden:

Welke stukjes van de Q-koorts-bacterie zijn geschikt voor een vaccin?
Hoe reageren afweercellen van verschillende mensen op de Q-koortsbacterie?

Wat hebben wij geleerd?

Onderzoek in de groep uit Herpen heeft laten zien dat bijna alle onderzochte stukjes Q-koorts-bacterie inderdaad door de afweercellen worden herkend. Er zijn meer dan 20 van deze stukjes die wij steeds weer terugvinden, zelfs 6-9 jaar na blootstelling aan de bacterie. Deze stukjes bacterie zijn dus veelbelovende kandidaten voor een langdurig werkend vaccin.

Bij een groep chronische Q-koorts patiënten hebben wij vervolgens gezien dat dezelfde stukjes bacterie herkend worden bij de deelnemers uit Herpen die jaren geleden blootgesteld zijn geweest. De respons van de afweercellen is in feite nog sterker in deze groep met chronische Q-koorts. Dit bevestigt de keuze van deze stukjes bacterie als kandidaten voor een vaccin en laat verder zien dat patiënten met chronische Q-koorts geen gebrek hebben aan een reactie van afweercellen op de Q-koorts bacterie. Of herkenning van deze stukjes bacterie mogelijk ook geschikt is voor diagnostiek van chronische Q-koorts moet wel nog verder worden onderzocht.

In de laatste fase van het project hebben wij samen met onze partners in het Q-VaxCelerate project uitgezocht of de gekozen stukjes bacterie in staat zijn als vaccin Q-koorts in dieren te voorkomen – een belangrijke stap voordat men kan overwegen zo’n vaccin op mensen te testen. Deze resultaten worden nu geanalyseerd.

Verder zijn wij nog druk bezig met het uitwerken van de enorme hoeveelheid gegevens die verzameld zijn over de reactie van verschillende soorten menselijke afweercellen op de Q-koortsbacterie. We verwachten zo een patroon van (langdurige) afweerreacties te ontdekken dat gebruikt kan worden om te voorspellen hoe goed mensen bijvoorbeeld op een vaccinatie tegen Q-koorts reageren.

Vervolgonderzoek

In 2020 is er extra geld beschikbaar gesteld voor een vervolgonderzoek, waarbij wordt gezocht naar de beste manier om bijwerkingen van het vaccin te voorkomen. Dit onderzoek wordt samen met de groep in Boston en met de Universiteit van Brisbane gedaan. Het dorp Herpen blijft dus centraal staan in internationaal Q-koorts onderzoek.

Meer informatie

De wetenschappelijke publicaties die uit dit onderzoek zijn voortgekomen zijn hier te vinden:

Promiscuous Coxiella burnetii CD4 epitope clusters associated with human recall responses are candidates for a novel T-cell targeted multi-epitope Q Fever vaccine. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2019.00207/full

Coxiella burnetii epitope-specific T-cell responses in chronic Q fever patients. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/582007v1

Q-koorts: vaccin onderzoek

Q-VaxCelerate: een Q-koorts vaccin met minder bijwerkingen

Wat hebben wij geleerd?

Met dank aan de mensen uit Herpen!

Vele Herpenaren doen mee aan dit onderzoek.

Vervolgonderzoek

Meer informatie

Basis gelegd voor nieuw Q-koortsvaccin

Grote rol voor Herpen in onderzoek vaccin q-koorts

Innatoss Laboratories B.V.

Privacy en voorwaarden

Nieuwsbrief

Volg ons online!